1.BASINÇ DAYANIMINA GÖRE;
Karakteristik Basınç Mukavemeti (fck)
Beton Sınıfı Silindir (N/mm2) 28 Gün Küp (N/mm2) 28 Gün
C 8/10 8 10
C 12/15 12 15
C 16/20 16 20
C 20/25 20 25
C 25/30 25 30
C 30/37 30 37
C 35/45 35 45
C 40/50 40 50
. . .
. . .
. . .
C 100/115 100 115
2.KIVAM SINIFLARI:
Betonun işlenebilme özelliği ile tayin edilebilmektedir; Kıvam ,betonun kullanım yarine (kalıp geometrisi,demir sıklığı,eğim),betonun yerleştirme ,sıkıştırma ,mastarlama imkanlarına ve işçiliğine,şantiyede beton iletim imkanlarına (pompa,kova) bağlı olarak özenle seçilmesi gereken bir özelliktir.Hazır Beton Standardı TSE-EN 206-1 5 kıvam sınıfı bulunmaktadır.
Kıvam Sınıfı Çökme
Sınıfı En küçük değer mm En Büyük Değer mm
S1 10 mm 40 mm
S2 50 mm 90 mm
S3 100 mm 150 mm
S4 160 mm 210 mm
S5 ≥220 mm -
S1,S2,S3,S4 ve S5 sembolleri ile tanımlanan bu kıvam sınıfları ,çökme (slump) konisi deneyi ile ölçülmektedir.hazır betonda şantiye teslimi kıvam , taşıma süresi ve beton sıcaklığına bağlıdır.Taşıma süresi ve beton yükseldikçe , santralden şantiyeye kıvam kaybı artmaktadır.Bu kıvam kaybının betona su verilerek dengelenmesi S5 220mm çökmemesi mukavemetini düşürmektedir.
Slump (çökme) deneyi yapılırken;
• Çökme hunisi düz bir zemine konur.
• Standart çökme hunisi üç çeşit kademede doldurulup (1/3-2/3-/3/3),her kademede 25 kez standart şişleme çubuğuyla şişlenir.
• Huni tamamen dolunca üst yüzeyi mala ile düzlenir
• Huni yavaşca yukarı doğru kaldırılır,bu sırada taze beton kendi ağırlığıyla çöker.
• Şişleme çubuğu huninin üzerine konur ve çöken betonun üst seviyesinden çubuğun altına kadar olan mesafe ölçülür.Bu uzunluk taze betonun çökme (slump) değeri olarak adlandırılır.
Betonun yerleştirme işlemi sırasında vibratör kullanılması kaçınılmazdır.’’Afet bölgelerinde yapılacak yapılar hakkında yönetmelik’’ de vibratör kullanmadan beton dökümü işlemi yasaklanmıştır.Şişleme,tokmaklama v.b. elle sıkıştırma usulleri,yalnızca vibratör kullanımıyla beraber,yardımcı usuller olarak kabullenilir.
Betonun taşınması sırasında oluşan kıvam kaybının muhtemel nedenleri aşağıdakiler olabilir;
2.1.Betonun yalancı priz yapması.Bunun önüne karıştırma işlemine devam edilerek geçilebilir.
2.2.Uzun taşıma mesafeleri.Yol boyunca beton priz almaya başlayabilir.Karışım suyu da buharlaşabilir.
2.3.Dökümden önce aşırı karıştırma
2.4.Sıcak hava şartları.
Özellikle bina sektöründe beton işçiliğinde bilinç ve eğitim düzeyi düşük olduğundan taşıma,yerleştirme ve mastarlama işlemlerinin kolaylığı bakımından 180-220 mm (S3-S4 kıvamlı beton) çökmeli ,çok akıcı kıvamlı beton kullanma,bu amaçla da şantiyede hazır betona su verme eğilimi yüksektir.Bu eğilimin mukavemet düşürücü zararlı sonucunu yok etmek için Türkiye Hazır Beton Birliği Yönetim Kurulu bir karar alarak üyelerine şantiye teslimi beton kıvamını S4 düzeyinde (çökme > 160mm) tutmalarını tavsiye etmiş,bunu yaparken su\çimento oranına (dolasıyla mukavemete) dikkatlerini çekmeyi de ihmal etmemiştir.Bu konuda bilgilenen ve bilinçlenen müşteriler S4 kıvamlı beton sipariş vermektedir.
3.AGREGA EN BÜYÜK (MAKSİMUM) DANE BÜYÜKLÜĞÜ SINIFLARI:
Beton içinde kullanılacak en iri agrega tane büyüklüğünün kalıp en dar boyutu,döşeme derinliği,pas payı,en sık donatı aralığı gibi unsurlarla uyumlu biçimde; En büyük agrega dane büyüklüğü sınıfı Dmax (mm)
D1 (1 No’lu) 12 mm
D2 (2 No’lu) 22 mm
D3 (3 No’lu) 32 mm
D4 (4 No’lu) 64 mm
Yukarıda belirtilen şekilde seçilmesi gerekir. Piyasada yaygın biçimde kullanılan hazır beton ‘’2 No’lu agrega’’olandır.Çok sık donatılı ve ince kesitli elemanlarda bazı bilinçli müşteriler ‘’1 No’lu agrega’’ hazır beton siparişi vermektedir.
